Dermocosmetica in de oncologie | Mercatum.be

10/03/2023

In deze blog  zetten we 
democosmetica geschikt in de oncologie in de kijker.

De toxiciteit op de huid  van een oncologische behandeling  tast vaak de leefkwaliteit aan.

2/3 van de kankerpatiënten heeft last van nadelige huideffecten zoals een verhoogde gevoeligheid,
een vaak geïrriteerde huid of ander ernstigere symptomen en huidbeschadiging. 

Zeer droge en overgeïrriteerde huid

Het gaat vaak om een gewone, droge huid, maar dit kan ook gepaard gaan met een huidontsteking, eczeem en en meer
of minder hevige jeuk. Deze xerose komt vaak en het meest voor op de ledematen en de romp.
Bij sommige behandelingen is er echter ook een gebarsten eczeem te zien op de onderste ledenmaten.
Verder kunnen zich droge pulpitis of pijnlijk scheuren in de vingers en hielen ontwikkelen.

Eenvoudige hygiëne- en hydratatiegewoonten kunnen het dagelijkse leven van de patiënt aanzienlijk verbeteren.
 

Hoe kan de huid ondersteund worden?

• Reinigen met ultra zachte zepen en verzorgen met hydraterende melken om het vochtgehalte
  van het stratum corneum zo goed mogelijk op peil te houden.
  De voorkeur hierbij gaat uit naar producten met een minimum aan stoffen, zonder parfum of
  alcohol, en de waarvan de zeer goede lokale tolerantie is bewezen in verschillende klinische situaties.
• Keratolytische werkzame stoffen - zoals ureum (<15%) kunnen worden gebruikt.

   Het hydraterend product snel na het baden of douchen toepassen.

Enkele adviesproducten  

Reiniging : Cicalfate + reinigingsgel, Cicaplast reinigingsgel, Dexeryl wasolie, Xemose reinigingsolie, Xeracalm reinigingsolie
Hydratatie : Cerave hydraterende creme, Dexeryl creme, Eucerin Urea repair 10% creme, Xemose oliebalsem

Hand-voet huidreactie 

De hand-voet huidreactie (HFR) iwordt gekenmerkt door roodheid, zwelling, hyperkeratose en eeltvorming,
een droge schilferende huid, kloven en sensoriële stoornissen. 

Het komt altijd bilateraal voor en is dosisafhankelijk. Verminderde bloedtoevoer zorgt voor afsterven van
de huidcellen waardoor eelt ontstaat.

Hoe kan de huid ondersteund worden?

• Preventief gebruik van ureum 10% crème bij drukgevoelige zones van handen en voeten.
• Zalf op basis van ureum in hoge concentratie bij ernstiger vormen van eelt.
• Bij schilfers/ hyperkeratose: salicyzuurzalf (magistrale bereiding door de apotheker)
• Lokale afkoeling (coldhot pack) 
• Vermijden van  heet water en spannende schoenen

 De arts kan indien nodig een cortisone zalf voorschrijven bij sterk erytheem.

Enkele adviesproducten

Eucerin urea plus 10% zacht voetschuim,  Eucerin Urea plus 30%, Cicalfate handcreme

Xerial 10 melk, Xerial 30 voetcreme

Hand-voet syndroom

Het hand-voet syndroom (HFS) is een reactie die optreedt bij chemotherapeutica anders dan de TKI’s. 

HFS wordt gekenmerkt door een pijnlijk en veralgemeend erytheem van de handpalmen of voetzolen,
vaak voorafgegaan door paresthesieën. Dit kan verder evolueren tot oedeem en blaarvorming.
Het ontstaan van deze reactie is niet exact gekend maar kan gelinkt worden met het lekken van
het chemotherapeuticum in de capillairen van de handpalmen en de voetzolen, in de zweetklieren
die er overvloedig aanwezig zijn. 

Dit kan een lokaal etsend effect veroorzaken.

• Hydrateren bij opstart van de therapie  de huid (hand/voet)
• De voeten / handen laten verzorgen door een manicure/pedicure/podoloog
• Geen strakke schoenen dragen, maar brede en absorberende schoenen en katoenen sokken.

Hoe kan de huid ondersteund worden?

• Aanbrengen van koude op de hand- en voetzolen (vb. ijs of koud water); vasoconstrictie vermindert jeuk en pijn      
• Intensief hydrateren van de huid
• Vermijden van te heet water
• Vermijden van druk of wrijvingen op handpalmen en voetzolen
• Vermijden van hitte en zonnebrand
• 2 x per dag de huid hydrateren
• Ontsmetten van de geïnfecteerde wondjes (Povidone jood)
• Behandeling van graad 2 en 3: wanneer de keratose ontstoken raakt, zal de
  oncoloog de toegediende dosis opnieuw bekijken.

De arts kan indien nodig een lokale keratolytische behandeling voorschrijven bij de ernstige vormen.

De formule bevat dan 10 tot 30 % ureum of 2 tot 6 % salicylzuur, als magistrale bereiding door de apotheker.

In geval van ontsteking is een topische, soms occlusieve behandeling met krachtige topische corticosteroïden nodig. 

Lokale toepassingen van lokale anesthetica kunnen ook soelaas bieden.

Enkele adviesproducten
Podologics voetcrème, Bariederm-cica zalf en stick

Nageltoxiciteit 

Komt vaak voor en in diverse vormen, zoals zwarte strepen, pijn in de nagels, breekbaarheid of
onycholyse resulterend in gedeeltelijk onvolledig verlies van de nagel en paronychia.

Dit type nagelbeschadiging rechtvaardigt het stoppen van de behandeling niet.
Het is daarom essentieel om het comfort van de patiënt te verbeteren.

Preventie

5 gewoonten die men zeker moet vermijden

• Zich wassen met een vaste zeep omdat die de huid uitdroogt en irriteert:
  een olie of een stuk dermatologische vette zeep zonder zeep hebben de voorkeur.
• Zich wassen met een washandje of een spons: het is beter om zich te wassen met de   (zachtere) handen
• Zich droogwrijven met een handdoek: zichzelf droogdeppen met handdoek is verstandiger
• De make-up verwijderen met een ongeschikt product: liever een geurvrij en spoelerij
  product gebruiken
  Te warm bad of douche nemen: maximaal 32°C.

Hoe kan de huid ondersteund worden?

• Mogelijke wondjes aan de handen vermijden door handschoenen te dragen bij huishoudelijk        
  werk of blootstelling aan koud en de tenen beschermen door het dragen van comfortabele schoenen.
• Nagellak op siliconenbasis aanbrengen die de weerstand van de nagel versterkt tijdens de behandeling
  en tot de zes maanden erna. De lak verwijderen met een mild oplosmiddel, dat geen aceton bevat.
• Dragen van afkoelen packs tijdens de intraveneuze doorgang van de behandeling.
• Adviesproducten: Silicium nagellak, Vitry sensitive nagelversterker, Cicaplast herstellende balsem
•