Blokken | Mercatum.be

 

 

Een perfecte mondhygiëne in 3 stappen

 

Een gezonde mond levert een mooi gebit en een dito glimlach op.

Maar dat is niet de enige reden om je mond te verzorgen.

Een goede mondhygiëne is immers ook erg belangrijk voor je gezondheid in het algemeen.

 

 

Je mondholte huisvest honderden verschillende soorten bacteriën en schimmels.

Dat is normaal. Al deze micro-organismen samen noemen we de mondflora en ze

vormen een levend laagje over je tanden, tandvlees, wangen, tong en gehemelte.

Een deel van die mondflora is nuttig en nodig: de “goede” bacteriën beschermen je

o.a. tegen tandbederf en ontstekingen.

Maar met voedsel, drankjes, snoep en

al die andere dingen die je elke dag in je mond stopt, komen ook schadelijke indringers

in je mond terecht. Als je ze hun gang laat gaan, kunnen slechte bacteriën de overhand

nemen en begint tandplak zich op te stapelen. Mogelijke gevolgen: slechte adem,

tandsteen, gaatjes, tandvleesproblemen...

Een goede, dagelijkse mondhygiëne is essentieel om dat te voorkomen. 

 

Tandplak

Na elke maaltijd vormen bacteriën, speeksel, slijm en etensresten samen een zachte,

kleverige substantie die zich opstapelt op en tussen de tanden: dat is tandplak.

Als tandplak niet dagelijks verwijderd wordt, kan dat tot heel wat narigheid in je mond leiden.

 

In 3 stappen naar een optimale mondhygiëne

Een goede mondhygiëne start met tweemaal daags je tanden poetsen.

Maar bacteriën zitten overal, en je tandenborstel bereikt in de praktijk slechts 25% van je mond.

Als je enkel poetst, blijven de meeste bacteriën dus achter: achterin je mond,

op het tandvlees en op je tong bijvoorbeeld.

Ook de ruimte tussen je tanden wordt door een tandenborstel niet

optimaal gereinigd. Daarom voegen we aan het tandenpoetsen 2 extra stappen toe:

interdentaal reinigen en spoelen met mondwater.

 

 

1. Poets grondig

Poets je tanden tweemaal per dag gedurende minstens twee minuten met een elektrische of manuele tandenborstel. Poets de tanden zeker ‘s morgens, voor of na het ontbijt en ‘s avonds voor het slapengaan. Gebruik tandpasta met fluoride. Fluoride versterkt het tandglazuur en beschermt tegen gaatjes maar kan best niet ingeslikt worden. Tandpasta voor jonge kinderen bevat daarom geen of minder fluoride.

 

 

Tandpasta is er naar ieders smaak.

De voorkeur is tandpasta met fluor en zonder schurende deeltje. De fluoridedoses moeten worden afgestemd op de leeftijd en het risico op cariës. Ook al vermindert fluoride het risico op gaatjes, een te hoge concentratie of dagelijks gebruik van tandpasta met veel fluor vergroot het risico op fluorose of tandverkleuring.

 

Bij volwassenen is een concentratie van ongeveer 1500 tot 2000ppm fluoride geschikt voor dagelijks gebruik. 

Bij kinderen moet overdosering absoluut worden vermelden. De maximale dagelijkse hoeveelheid mag in totaal niet groter zijn dan 0.05mg/kg lichaamsgewicht. Vanaf 2 jaar bestaan er aangepaste tandpasta’s die topisch kunnen worden gebruikt. 

 

 

Manuele tandenborstel

 

Gebruik bij voorkeur een tandenborstel met een kleine, afgeronde kop, een handige steel en niet te harde haartjes.

Hou de borstel horizontaal in een schuine hoek van 45° tot net tegen de rand van het tandvlees. Duw niet te hard en maak op elke tand een tiental cirkelvormige bewegingen.

 

• Poets systematisch zowel de voor- als de achterkant van je tanden.
• Op de kauwvlakken maak je een schrobbende beweging.
• Poets ook zachtjes onder het randje van het tandvlees, in de ruimte achter je kiezen en op je tong.
• Vervang minstens 4 keer per jaar je tandenborstel!

 

 

Elektrische tandenborstel

 

• Er bestaan elektrische tandenborstels met een roterende ronde kop of sonische systemen met een langwerpige kop. Volg de aanwijzingen van de fabrikant.
• Zet de tandenborstel tot net tegen de rand van je tandvlees.
• Hou een vaste poetsvolgorde aan en let ook hier op de hoek van de borstel.
• Poets op dezelfde plekken als bij een manuele tandenborstel.
• Vervang regelmatig de opzetborstel.

 

 

 

2. Reinig tussen je tanden

 

De ruimten tussen de tanden reinigen is enorm belangrijk: het is immers vooral daar dat etensresten en bacteriën zich kunnen opstapelen. Tandvleesproblemen ontstaan

dan ook meestal vanuit die interdentaire ruimtes. Reinig minstens 1 keer per dag grote ruimtes tussen je tanden met een interdentaal borsteltje en kleine ruimtes met tandzijde (floss) of een tandenstoker.

 

Tandenstokers

 

Tandenstokers zijn ideaal om op een verloren moment te gebruiken. Omdat de ruimte tussen je tanden driehoekig is, is een goede tandenstoker dat ook. Ronde tandenstokers zijn niet doeltreffend.

Zet de platte kant van de tandenstoker tegen het tandvlees en beweeg hem een aantal keren naar binnen en buiten. Gebruik tandenstokers niet opnieuw!

Tandzijde (floss)

 

Tandzijde kun je moeilijk buiten de badkamer gebruiken. Wikkel de draad rond je wijsvingers en zorg dat er zo’n vijf centimeter overblijft tussen je vingers. Span de tandzijde en schuif hem met een zagende beweging tussen twee tanden. Beweeg de draad voorzichtig op en neer en volg de rondingen van elke tand. Flos ook aan de basis van de tand en onder de tandvleesrand. Neem voor elke tand een nieuw stuk tandzijde.

Interdentale borsteltjes (ragertjes)

 

Waar de ruimte tussen je tanden groter is, zijn interdentale borsteltjes zeer efficiënt. Ze bestaan

in verschillende soorten en dikten. De juiste maat vinden is belangrijk: overleg met je tandarts welke rager het best past bij je gebit. Maak de rager nat onder de kraan, duw hem voorzichtig tussen de tanden en beweeg hem een paar keer heen en weer. Verander van hoek voor een groter bereik.

Ragers kan je uitspoelen en opnieuw gebruiken.

 

 

3. Gebruik een mondspoeling

 

Bacteriën zitten ook op en onder je tong, op je wangen en je gehemelte, op en tussen je tanden en net onder de tandvleesgrens. Een mondspoeling die helpt bacteriën

te elimineren, bereikt ook de plaatsen waar een tandenborstel of tandenstoker niet kan komen. Een goede mondspoeling dringt door in de dunne laag microscopische organismen die de binnenkant van de mond bedekt. Ze kan tot 97% van de achtergebleven bacteriën helpen elimineren. Spoelen maakt je dagelijkse mondhygiëne compleet: het helpt tandplak verminderen en je houdt er een frisse adem aan over. Er bestaan

ook mondspoelingen met specifieke eigenschappen om bepaalde mondproblemen gericht aan te pakken.

 

Dagelijks spoelen

Spoel je mond 2 keer per dag gedurende 30 seconden met een goede mondspoeling die helpt bacteriën te elimineren. Beweeg de vloeistof krachtig heen en weer in je mond om ook de moeilijkste plekjes te bereiken:
de mondbodem, de tandvleesrand, de ruimte rond kiezen en tussen tanden die zeer dicht bij elkaar staan.

 

Behandelende mondspoeling of mondspoeling voor elke dag

Sommige mondspoelingen kun je dagelijks gebruiken, andere zijn bestemd om specifieke aandoeningen te behandelen. Behandelende mondspoelingen

(bv. Listerine® Professional Sensitivity Therapy) worden gewoonlijk tijdelijk gebruikt, bijvoorbeeld gedurende een maand. Een mondspoeling voor elke dag is dan weer samengesteld als aanvulling op het tandenpoetsen.

 

 

 

SPECIALE SITUATIES

 

Baby

 

Bij baby’s en jonge kinderen is het doorkomen van de tanden rond de leeftijd van 6 tot 30 maanden een ware beproeving, voor henzelf en voor de ouders. Het gaat gepaard met heel wat pijn en soms een beetje koorts, wat bij iedereen voor moeilijke nachten zorgt. Bij een temperatuur boven 39°C is het aangewezen een arts te raadplegen vooral als de koorts gepaard gaat met andere symptomen zoals bronchiale congestie enz.

In het andere geval zijn bijtringen een goede oplossing, al dan niet gekoeld. Gekoelde ringen bieden het voordeel dat het tandvlees lokaal wordt verdoofd en de bloedvaten worden vernauwd. 

 

Het effect van de ring is dubbel. Naast verdoving zorgt bijten op de ring ervoor dat het tandvlees wordt gemasseerd waardoor het zacht wort. Bovendien ontstaat de nodige druk om de tand sneller te laten doorkomen.

 

 

Zwangerschap

 

Hormonale schommeling tijdens de zwangerschap zorgen ervoor dat de samenstelling van speeksel, de orale flora en de vasculaire permeabiliteit veranderen. Vaak klagen zwangere vrouwen over tandvleesontsteking. Omdat er een duidelijk verband is, spreken we van zwangerschapsgingivitis. 

Het verschijnsel ontstaat tijdens het eerste trimester en kan aanhouden tot de achtste maand. Het is aangewezen de aandoening te behandelen. 

Zwangerschap vereist een onberispelijke mondhygiëne.

Dat  is niet gemakkelijk, want tandenpoetsen alleen al kan soms misselijkheid veroorzaken. Er moeten dus alternatieven worden gezocht. Doordat de pH-waarde van speeksel afneemt, ontwikkelen zich immers cariogene bacteriën en vermindert de buffercapaciteit. Bovendien hebben zwangere vrouwen vaak een voorkeur voor zoet, waardoor het risico op gaatjes nog groter wordt.

 

 

 

 

 Diabetes

 

Diabetici vormen een speciale groep omdat er een verband is tussen diabetes en parodontitis. Zo zijn gingivitis en parodontitis complicaties die bij diabetici met instabiele diabetes drie keer meer kunnen voorkomen. Als de diabetes onder controle is, wordt het risico: de gewijzigde samenstelling van het speeksel, met onder meer een toename van het aantal pro-inflammatoire cytokines en een slechte microcirculatie, wat inherent is aan de ziekte.

Het kan niet genoeg worden herhaald dat een goed basishygiëne en regelmatig tandartsbezoek van wezenlijk belang zijn.

 

 

Senioren

 

Mondgezondheid bij senioren heeft nog meer invloed op de gezondheid in het algemeen dan bij andere leeftijdsgroepen. 

Er zijn heel wat risicofactoren: polymedicatie , chronische aandoeningen, slecht onderhouden prothesen of een kunstgebit dat niet meer past.

 

Een goede mondhygiëne helpt infecties te voorkomen en beschermt het gebit, zodat een goed voedingspatroon mogelijk blijft. Kauwen is een wezenlijk onderdeel van eten en het plezier ervan. Elektrische tandenborstels kunnen in deze context zeker nuttig zijn.

Slechts 24 % van de ouderen kan zelfstandig instaan voor de nodige mondzorg. Dit gegeven wordt helaas vaak verwaarloosd bij de verzorging van afhankelijke personen.

 

 

 

 

 

 

 

 

MONDPROBLEMEN

 

Slechte adem (halitose)

 

Omdat je je eigen adem niet kan ruiken, besef je soms niet eens dat je een slechte adem hebt tot iemand anders je er attent op maakt. De kwalijke geuren zijn meestal afkomstig van bacteriën in je mond. Ze breken voedselresten af en produceren daarbij onwelriekende zwavelverbindingen. De bacteriën gedijen vooral in een droge mond. ’s Nachts is je mond het droogst: daarom heeft bijna iedereen een “ochtendadem”.

Onwelriekende adem kan ook afkomstig zijn van tabak, koffie en alcohol of voedingsmiddelen zoals look, ui, ansjovis en voeding met een hoog vetgehalte. Maar zelfs vasten en caloriearm eten kunnen je adem bederven: je beperkt dan immers de speekselstroom die essentieel is om voedselresten te verwijderen. Halitose kan ook veroorzaakt worden door onderliggende ziekten en het gebruik van bepaalde medicijnen.

 

 

Wat doe je eraan?

 

• Poets en flos na elke maaltijd. Gebruik daarna een mondspoeling die helpt bacteriën te elimineren

    (bv. Listerine®) die meteen ook voor een frisse mond zorgt.

 

• Reinig met je tandenborstel (zonder tandpasta) ook je tong, de binnenkant van je wangen en je gehemelte. In de apotheek zijn ook speciale tongschrapers beschikbaar.
• Vermijd een droge mond: drink vaak en kauw goed: hoe minder je kauwt, hoe minder speeksel je produceert. Citrusvruchten en vezelrijk voedsel stimuleren de speekselproductie.

 

Wat doe je eraan?

• Poets en flos na elke maaltijd. Gebruik daarna een mondspoeling die helpt bacteriën te elimineren

 

• Reinig met je tandenborstel (zonder tandpasta) ook je tong, de binnenkant van je wangen en je gehemelte. In de apotheek zijn ook speciale tongschrapers beschikbaar.
• Vermijd een droge mond: drink vaak en kauw goed: hoe minder je kauwt, hoe minder speeksel je produceert. Citrusvruchten en vezelrijk voedsel stimuleren de speekselproductie.

 

 

Tandplak (plaque) en tandsteen

 

Je tandoppervlak is bedekt met een doorzichtige film waarop bacteriën zich makkelijk kunnen vasthechten. Ze voeden zich met suikers en voedselresten in de mond, vermenigvuldigen zich snel en vormen een witgele, kleverige afzetting op de tanden. Dat noemen we tandplak, en het is de bron van alle kwaad. De bacteriën zetten immers suikers om in zuren die het tandglazuur aantasten. Langdurige afzetting van tandplak is bovendien de hoofdoorzaak van tandvleesproblemen.

Tandplak vormt zich snel na elke maaltijd en stapelt zich op op moeilijk bereikbare

plaatsen zoals tussen

de tanden, tussen

de tandvleesrand

en de tandhals en

op kauwvlak van de achterste tanden. Als je tandplak niet dagelijks en grondig verwijdert, gaat hij verkalken en krijg je harde tandsteen die enkel nog door de tandarts verwijderd kan worden.

 

 

Wat doe je eraan?

 

• Poets twee keer per dag je tanden, reinig goed tussen je tanden en gebruik een aangepaste mondspoeling (bv. Listerine® Actieve Tandsteen Controle).
• Mijd suikers buiten de maaltijden: ze vormen de geknipte voedingsbodem voor bacteriën.
• Laat minstens één keer per jaar tandsteen verwijderen door je tandarts. De ziekteverzekering betaalt dit terug als je het vorige kalenderjaar op tandartsbezoek geweest bent

 

 

Tandbederf (cariës)

 

De zuren die geproduceerd worden door bacteriën in je mond kunnen heel wat schade aanrichten. Eerst raakt het tandglazuur aangetast. Als je goed oplet zie je een matwit vlekje of een bruine verkleuring. Vervolgens ontstaat er een gaatje in de dentine (het ivoor): pas dan begin je pijn te voelen. Echt pijnlijk wordt het wanneer de infectie de tandpulpa bereikt waar de bloedvaten en zenuwen zitten.

Als er niets wordt ondernomen, kan de cariës ook het omliggende weefsel aantasten en een pijnlijk abces doen ontstaan waardoor de tand kan uitvallen. In het ergste

geval kunnen bacteriën via de bloedbaan de gewrichten en

organen als het hart en de nieren bereiken.

 

Wat doe je eraan?

 

• Beperk je consumptie van snoep, frisdranken en zure vruchtensappen.
• Fluoridetandpasta’s en mondspoelingen met fluoride helpen om je tandglazuur te verstevigen.
• Ga regelmatig op controle bij de tandarts, ook als je niets merkt. Ga meteen zodra je pijn voelt. Je tandarts zal het beschadigde weefsel weghalen en de gaatjes vullen. Als de pulpa aangetast is, moet ook de tandzenuw verwijderd worden. Is de schade te groot, dan zit er niets anders op dan de tand te trekken.

 

 

Tandvleesontsteking (gingivitis)

 

Tandvleesontsteking is een infectie van het zachte weefsel rond je tanden. Ze wordt meestal veroorzaakt door tandplak aan de tandvleesrand: die bevat immers bacteriën die het tandvlees aanvallen.

In het begin is je tandvlees plaatselijk rood en gezwollen. Als je de ontsteking niet behandelt,

kan het tandvlees gaan bloeden

en raakt ook het bindweefsel

aangetast dat het tandvlees vasthecht aan de tand.

Daardoor wordt de spleet tussen het tandvlees en de tand wijder en kan de tand los komen te staan (zie “Parodontitis”).

 

Wat doe je eraan?

• Stop met roken: het risico op tandvleesontsteking is groter bij rokers.
• Blijf zelfs bij bloedend tandvlees poetsen, flossen en spoelen: de kans is groot dat de ontsteking na enkele dagen verdwijnt.
• Je kan een mondspoeling met extra fluoride gebruiken om tandplak te helpen verminderen en tandvleesproblemen te helpen voorkomen.
• Ook tandsteen kan ertoe leiden dat het tandvlees geïnfecteerd raakt. Ga jaarlijks naar je tandarts om die weg te laten halen.
• Heb je last van bloedend en gezwollen tandvlees, ga dan zo snel mogelijk naar je tandarts zodat de ontsteking niet evolueert naar parodontitis.

 

 

 

Parodontitis

 

Als een tandvleesontsteking oprukt naar dieperliggende weefsels, spreken we van parodontitis. De bacteriën infecteren dan het steunweefsel rond de tanden, waardoor het tandvlees loskomt van de tand. Daartussen ontstaat dan een opening of “pocket” waarin onbereikbare bacteriën zich vermenigvuldigen en dieper kruipen. De ontsteking kan uiteindelijk het bot bereiken en de tandwortel aanvallen. De tand komt los te staan en valt uiteindelijk uit.

Niet alle gevallen van tandvleesontsteking

evolueren naar parodontitis. Erfelijke aanleg en je immuunsysteem spelen

ook een rol. Parodontitis kan ernstige gevolgen hebben.

Bacteriën kunnen zich in het lichaam verspreiden en aanleiding

geven tot bloedklonters.

Een zwangere vrouw met parodontitis heeft meer kans op vroeggeboorte of een baby

met een laag geboortegewicht. Diabetespatiënten zijn

gevoeliger voor parodontitis en hebben meer parodontale zorg nodig.

 

Parodontitis behandelen

Een gespecialiseerde parodontoloog zal:

 

• Voorkomen dat de aandoening zich verspreidt door de oorzaak ervan op te sporen (stand van de tanden, gebrekkige mondhygiëne, roken, genetische oorzaken, ziekten...).
• De ziekte controleren door al het aangetaste weefsel weg te halen en de tand te desinfecteren.
• Het beschadigde weefsel herstellen of regenereren. 

  

 

Abces

 

Langs een gaatje in de tand kunnen bacteriën de tandzenuw bereiken en doen afsterven. De bacteriën gaan dan woekeren in de zenuwholte en de wortelkanalen.

Etter (die uit dode cellen en bacteriën bestaat) hoopt zich op onder de tand. Hij vindt niet meteen een uitweg en zet de tand en de omliggende weefsels onder druk. Dat is bijzonder pijnlijk en het kan ook je gezicht doen opzwellen. Soms baant de etter zich een weg naar buiten in het tandvlees. Zo’n opening noemen we een fistel.

Een abces kan ook een

verwikkeling van parodontitis zijn: als bacteriën diep

in de “pocket” tussen je tand

en het tandvlees doordringen, kan

er etter ontstaan die opgesloten raakt en de tand nog meer doet loskomen.

 

Een abces behandelen

• Je tandarts zal in de eerste plaats proberen om de opgehoopte etter te draineren door het abces in te snijden of door de etter te laten ontsnappen via het wortelkanaal.
  Dat lucht meteen op.
• Bij een parodontaal abces wordt de pocket vrijgemaakt en ontsmet zodat de etter naar buiten kan en de tand zich weer kan vastzetten.
• Als een lokale behandeling niet mogelijk is, kunnen antibiotica gebruikt worden om de ontsteking te stoppen.
• Soms moet de tand verwijderd worden om het abces te doen verdwijnen.

 

 

Een abces behandelen

 

• Je tandarts zal in de eerste plaats proberen om de opgehoopte etter te draineren door het abces in te snijden of door de etter te laten ontsnappen via het wortelkanaal. Dat lucht meteen op!
• Bij een parodontaal abces wordt de pocket vrijgemaakt en ontsmet zodat de etter naar buiten kan en de tand zich weer kan vastzetten.
• Als een lokale behandeling niet mogelijk is, kunnen antibiotica gebruikt worden om de ontsteking te stoppen.
• Soms moet de tand verwijderd worden om het abces te doen verdwijnen.

 

 

Gevoelige tanden

 

Gevoelige tanden worden veroorzaakt door een stukje blootliggend tandbeen (dentine) ter hoogte van de tandhals (waar het glazuur van de kroon overgaat in de wortel).

In dat tandbeen zitten microscopisch kleine kanaaltjes die in verbinding staan met de tandzenuw. Normaal gezien zitten ze onder een beschermend laagje van tandvlees of tandglazuur. Maar als het tandvlees teruggetrokken of het tandglazuur beschadigd is, komen de kanaaltjes bloot te liggen. Als jetanden dan in aanraking komen

met warmte, koude, zuur of zoet voedsel ontstaat er een prikkel die tot in de tandzenuw wordt geleid en voel je een plotse stekende pijn.

 

 Wat doe je eraan?

 

Tandglazuur is sterk, maar niet opgewassen tegen voortdurend knarsen of op je kiezen bijten.

Voedingswaren zoals tomaten, cirusvruchten of wijn bevatten zuren die de glazuurlaag kunnen aantasten. Maar ze zijn natuurlijk ook te gezond of te lekker om zomaar van je menu te schrappen. Een glas melk helpt schadelijke zuren neutraliseren.

Er is een